консонант (лат. consonans ‘сагласан, прикладан’) глас при чијој артикулацији ваздушна струја наилази на препреку у усној дупљи; сугласник, опструент. Термин к. односи се на општу класификацију гласова, при којој се сви гласови деле на вокале (самогласнике) и консонанте (сугласнике), који се даље деле на праве консонанте и сонанте. Примарна класификација гласова дели их у односу на то да ли ваздушна струја пролази потпуно слободно или наилази на неку препреку у усној дупљи. При изговору консонаната, препрека (преграда) настаје у усној дупљи, а до њеног отклањања долази уз шум или прасак. При артикулацији правих консонаната, фонациона струја наилази на препреку у усној дупљи која може бити потпуна преграда или теснац, док при артикулацији сонаната фонациона струја наилази на препреку, али та препрека не утиче значајно на њен ток. На основу акустичке класификације гласови се деле на тонове (вокали) и шумове (консонанти). Према начину артикулације, који се одређује на основу начина на који фонациона струја превазилази препреку у усној дупљи, прави консонанти се деле на фрикативе (с, ж, з, ш, ф, х), експлозиве (п, т, к, б, д, г) и африкате (ћ, ђ, ч, џ, ц), а сонанти на назале (м, н, њ), латерале (л, љ), полувокале (в, ј) и вибранте (р). Према месту артикулације, које се одређује у односу на место на коме се успоставља препрека фонационој струји, деле се на лабијале (билабијале – п, б, м и лабиодентале – в и ф), дентале (т, д, с, з, ц), алвеоларе (л, р, н), палатале (ј, љ, њ, ћ, ђ, ж, ш, ч, џ), веларе (к, г, х). У српском језику консонанти су углавном саставни елементи структуре слога, али не могу бити носиоци слога или акцента. Исп. вокал, сонант, глас, артикулација.
Литература:
Милетић, Бранко, Основи фонетике српског језика, Београд: Знање, 1952.
Симић, Радоје, Бранислав Остојић, Основи фонологије српског књижевног језика, Београд: Универзитет, 1996.
Стевановић, Михаило, Савремени српскохрватски језик: (граматички системи и књижевнојезичка норма). 1. Увод. Фонетика. Морфологија, Београд: Научна књига, 1986.